Ξεκίνησε η συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια με τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο τουρκικό Προεδρικό Μέγαρο, στην Άγκυρα, έπειτα από αίτημα της τουρκικής πλευράς. Στη συνάντηση είναι «παρών» και ο υπουργός Εξωτερικών της γείτονος, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ενώ μετά απ’ αυτό το τετ α τετ ο κ. Δένδιας θα συναντηθεί στις 16:30 με τον Τούρκο ομόλογό του, ενώ θα ακολουθήσουν διευρυμένες συνομιλίες μεταξύ των δύο αντιπροσωπειών.
Τι θα συζητηθεί
Οι δύο πλευρές αναμένεται να εξετάσουν ζητήματα διμερών σχέσεων καθώς και περιφερειακά και διεθνή ζητήματα. Συγκεκριμένα, αναμένεται να συζητηθούν οι διμερείς σχέσεις, τόσο πολιτικές όσο και οικονομικές, καθώς και οι διεθνείς εξελίξεις με έμφαση στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένου του μεταναστευτικού-προσφυγικού, καθώς και οι περιφερειακές εξελίξεις με έμφαση στην Λιβύη και τη Συρία. Περαιτέρω, αναμένεται να συζητήσουν το Κυπριακό ενόψει της προσεχούς άτυπης πενταμερούς διάσκεψης, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, στη Γενεύη.
Μετά το πέρας της συνάντησης, θα ακολουθήσουν κοινές δηλώσεις των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας.
Ο κ. Δένδιας έχει δηλώσει: «Δεν έχω υπεραισιοδοξία, αλλά τουλάχιστον να υπάρχει δυνατότητα να μιλάμε, στο πλαίσιο της λογικής και του δικαίου. Γιατί αν είναι να μιλάμε στο πλαίσιο της αυθαιρεσίας, δεν χρειάζεται να μιλάμε», ενώ παράλληλα, είχε διαμηνύσει πως η Ελλάδα δεν φοβάται τον διάλογο και ότι τάσσεται υπέρ ενός εποικοδομητικού διαλόγου στη βάση θεμελιωδών αρχών, όπως είναι το Διεθνές Δίκαιο. Μάλιστα, είχε υπογραμμίσει: «Θεωρούμε ότι έχουμε το δίκαιο με το μέρος μας και ότι δεν έχουμε τίποτα να φοβηθούμε. Ο διάλογος δεν είναι ενδοτισμός. Όταν μιλάς, προβάλλεις τις θέσεις σου, θέτεις τις κόκκινες γραμμές σου, αλλά δεν ενδίδεις».
Τι προηγήθηκε της επίσκεψης του Νίκου Δένδια στην Άγκυρα
Η επίσκεψη πραγματοποιείται στον απόηχο διεθνών επικρίσεων κατά της Τουρκίας, τόσο αμερικανικών όσο και ευρωπαϊκών για σειρά θεμάτων, όπως η αποχώρησή της από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, το στιγμιότυπο με την πρόεδρο της Κομισιόν στο τουρκικό Προεδρικό Μέγαρο και τις επακόλουθες αντιδράσεις, με χαρακτηριστικότερη εκείνη του Ιταλού πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι, η επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ για τους S-400, αλλά και οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 25-26ης Μαρτίου, στο οποίο υιοθετήθηκε η διττή προσέγγιση όσον αφορά στις ευρωτουρκικές σχέσεις: Αφενός τη θετική ατζέντα και αφετέρου την προοπτική λήψης μέτρων εφόσον η Άγκυρα επαναλάβει την παραβατική συμπεριφορά. Βραχυπρόθεσμος ορίζοντας για την Τουρκία είναι ο Ιούνιος, οπότε οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ θα επανεξετάσουν τις ευρωτουρκικές σχέσεις και την τουρκική συμπεριφορά σε σχέση με τη Δήλωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 25-25 Μαρτίου.
Το πρόγραμμα του Νίκου Δένδια
Πριν από το ταξίδι του στην Άγκυρα, ο Νίκος Δένδιας υποδέχθηκε το πρωί στο υπουργείο Εξωτερικών τους ομολόγους του από την Κύπρο και τον Λίβανο για την τριμερή σύνοδο των τριών χωρών. Στο επίκεντρο της συνάντησής του με τον υπουργό Εξωτερικών του Λιβάνου, Σάρμπελ Γουάχμπι βρέθηκαν οι άριστες διμερείς σχέσεις που στηρίζονται σε ιστορικούς δεσμούς και η κοινή βούληση για ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας, σύμφωνα με σχετική ανάρτηση του υπουργείου Εξωτερικών στο twitter. Αντίστοιχα, στη συνάντηση με τον Κύπριο υπουργό Εξωτερικών της Κύπρου Νίκο Χριστοδουλίδη συζητήθηκε η επικείμενη άτυπη διάσκεψη για το Κυπριακό, καθώς και οι περιφερειακές εξελίξεις και η συνεργασία.
Αμέσως μετά, ο υπουργός Εξωτερικών αναχώρησε για την Άγκυρα, όπου συναντάται με τον πρόεδρο της Τουρκίας και ακολούθως με τον Τούρκο ομόλογό του. Οι συναντήσεις έρχονται μετά την πραγματοποίηση δύο γύρων διερευνητικών επαφών εντός δύο μηνών και των πολιτικών διαβουλεύσεων σε ανώτατο υπηρεσιακό επίπεδο μεταξύ των δύο υπουργείων Εξωτερικών που ακολούθησαν.
Μετά την κατ’ ιδίαν συνάντηση του Νίκου Δένδια με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, θα ακολουθήσουν διευρυμένες συνομιλίες μεταξύ των δύο αντιπροσωπειών. Οι δύο πλευρές αναμένεται να εξετάσουν ζητήματα διμερών σχέσεων καθώς και περιφερειακά και διεθνή ζητήματα. Ειδικότερα, αναμένεται να συζητηθούν οι διμερείς σχέσεις, τόσο πολιτικές όσο και οικονομικές, καθώς και οι διεθνείς εξελίξεις με έμφαση στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένου του μεταναστευτικού-προσφυγικού, καθώς και οι περιφερειακές εξελίξεις με έμφαση στην Λιβύη και τη Συρία. Περαιτέρω, αναμένεται να συζητήσουν το Κυπριακό ενόψει της προσεχούς άτυπης πενταμερούς διάσκεψης, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, στη Γενεύη.
Μετά το πέρας της συνάντησης στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, θα ακολουθήσουν κοινές δηλώσεις (γύρω στις 19:00). Τέλος, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου αναμένεται να παραθέσει προς τιμήν του Νίκου Δένδια δείπνο καταλύσεως της νηστείας «ιφτάρ», λόγω της έναρξης του Ραμαζανιού.
Τι περιμένει η Αθήνα
Με χαμηλές προσδοκίες, συγκρατημένη αισιοδοξία και με μεγάλο ενδιαφέρον αναμένονται οι συναντήσεις του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια καταρχήν με τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και στη συνέχεια με τον Τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Το μήνυμα της Αθήνας είναι ότι προσερχόμαστε με καλή θέληση και διάθεση όμως υπάρχουν κόκκινες γραμμές. Τα μηνύματα της Αθήνας είναι ξεκάθαρα, συζητά βάσει του διεθνούς Δικαίου και σεβόμενη της σχέσης καλής γειτονίας, κάτι που αναμένει να γίνει και από τη γειτονική χώρα.
Σήμερα μένει να φανεί το κατά πόσο η Άγκυρα θέλει μία επανεκκίνηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων σε ομαλό πεδίο. Εκτιμάται ότι το μήνυμα που θέλει να δώσει η Άγκυρα στην Αθήνα είναι ότι επιθυμεί την αναβάθμιση του διαλόγου.
“Η ελληνική πλευρά έχει πει πάρα πολλές φορές ότι ότι επιδιώκουμε την αποκλιμάκωση και τη δημιουργία θετικού κλίματος. Αυτή η συνθήκη εξακολουθεί να ισχύει. Θα προβάλλουμε τις θέσεις μας για όλα τα ζητήματα, διμερή και ευρωτουρκικά. Είμαστε πάντα υπέρ της διατήρησης των ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας και της διατήρησης στη βάση του διεθνούς δικαίου” τόνισε η κυβερνητική εκπρόσωπος Αριστοτελία Πελώνη, απαντώντας σε σχετική ερώτηση για τις προσδοκίες της Αθήνας. “Σε ό,τι αφορά μια πιθανή συνάντηση του Πρωθυπουργού με τον κ. Ερντογάν , πηγαίνουμε βήμα βήμα, ελπίζουμε να εμπεδωθεί το καλό κλίμα, με απουσία στην πράξη και στα λόγια εντάσεων και μπορεί μια τέτοια συνάντηση να πραγματοποιηθεί όταν οι συνθήκες είναι κατάλληλες” ανέφερε σχετικά με το ενδεχόμενο συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Τσαβούσογλου: Πρέπει να συζητήσουμε ανοιχτά για τα θέματα που δεν συμφωνούμε με την Ελλάδα
Λίγες ώρες πριν από τη συνάντησή του με τον Έλληνα ομόλογό του ο Τούρκος ΥΠΕΞ προχώρησε σε δηλώσεις: “Οι συζητήσεις με την Ελλάδα ξεκίνησαν πρόσφατα. Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών έρχεται στην Τουρκία… Θα τον φιλοξενήσουμε στην Άγκυρα σήμερα. Η ατμόσφαιρα θα είναι φιλική. Ο διάλογος με την Ελλάδα και οι επισκέψεις υψηλού επιπέδου είναι πολύ σημαντικές και ικανοποιητικές” είπε μεταξύ άλλων ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
“Ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση ούτε καμία άλλη χώρα χρειάζεται να διαμεσολαβήσει για να λύσουμε τα προβλήματά μας με την Ελλάδα. Υπάρχουν θέματα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στα οποία δεν συμφωνούν οι δύο χώρες. Πρέπει να συζητήσουμε ανοιχτά για αυτά τα θέματα”, σημείωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας. Η επίσκεψη πραγματοποιείται στον απόηχο διεθνών επικρίσεων κατά της Τουρκίας, τόσο αμερικανικών όσο και ευρωπαϊκών για σειρά θεμάτων, όπως η αποχώρησή της από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, το στιγμιότυπο με την πρόεδρο της Κομισιόν στο Τουρκικό Προεδρικό Μέγαρο και τις επακόλουθες αντιδράσεις, με χαρακτηριστικότερη εκείνη του Ιταλού Πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι, η επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ για τους S-400, αλλά και οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 25-26ης Μαρτίου, στο οποίο υιοθετήθηκε η διττή προσέγγιση όσον αφορά τις ευρωτουρκικές σχέσεις: αφενός τη θετική ατζέντα και αφετέρου την προοπτική λήψης μέτρων εφόσον η Άγκυρα επαναλάβει την παραβατική συμπεριφορά.
Προκλητικός Ερντογάν: Αν χρειαστεί να επέμβουμε στην Κύπρο τα πλοία μας είναι έτοιμα
Υπενθυμίζεται πως την Τετάρτη ο Ερντογάν προχώρησε σε άκρως εμπρηστικές δηλώσεις για την Κύπρο και τη Λιβύη. «Για την Κύπρο έχουμε πει ότι δεν θα χαρίσουμε τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων κι αν κριθεί απαραίτητο, θα επέμβουμε», είπε χαρακτηριστικά ο «σουλτάνος». «Αυτήν τη στιγμή τα πλοία μας είναι υπ’ ατμόν και έτοιμα ανά πάσα στιγμή να προβούν σε ορισμένα βήματα αν χρειαστεί. Εμείς δεν αποφεύγουμε τις διαπραγματεύσεις. Αρκεί να μάθουν να σέβονται την Τουρκία», συμπλήρωσε ο Ερντογά, που όμως δεν έμεινε μόνο σ’ αυτά. Υποστήριξε ότι η Ελλάδα δεν έχει δικαιώματα ανοιχτά της Λιβύης, ούτε δυνατότητες για έρευνες και γεωτρήσεις και γι’ αυτό ενοχλείται από το τουρκολιβυκό μνημόνιο.
«Το πιο σημαντικό άλμα στην ανατολική Μεσόγειο ήταν η συμφωνία που συνάψαμε με τη Λιβύη», επισήμανε και πρόσθεσε: «Η Τουρκία με τη Λιβύη έδειξαν την αποφασιστικότητα με τις έρευνες και τις γεωτρήσεις στην Ανατ. Μεσόγειο. Τώρα θα κάνουμε από κοινού με τη Λιβύη και έρευνες και γεωτρήσεις. Εξαιτίας αυτού έχει ενοχληθεί η Ελλάδα, επειδή δεν έχει η ίδια αυτές τις δυνατότητες. Δεν έχει τα δικαιώματα που έχουμε εμείς σε αυτή την περιοχή. Σε όλες αυτές τις συγκρούσεις στην ανατ. Μεσόγειο, αν εμείς δεν υιοθετούσαμε έναν πιο ήπιο ύφος, η κατάσταση θα είχε εξελιχθεί διαφορετικά, θα πήγαινε αλλού, αλλά εμείς επιδείξαμε κατανόηση. Κάθε φορά, όταν υπήρξε ανάγκη, αποσύραμε πίσω τα πλοία μας για συντήρηση, πήραμε πίσω τα ερευνητικά μας και δεν είπαμε τίποτα».
Κωνσταντίνος Φίλης: Οι δύο βασικοί λόγοι της πρόσκλησης του Ερντογάν στον Δένδια
Το ραντεβού του Έλληνα ΥΠΕΞ Νίκου Δένδια με τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν σχολίασε ο διεθνολόγος Κωνσταντίνος Φίλης μιλώντας στον Realfm 97.8 και την εκπομπή των Γιώργου Χουδαλάκη και Γιάννη Μιχελάκη. Όπως υπενθύμισε ο κ. Φίλης, αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που Έλληνας ΥΠΕΞ συναντάται με τον Τούρκο πρόεδρο, καθώς υπάρχει και η περίπτωση του Νίκου Κοτζιά που συναντήθηκε με τον Ερντογάν το 2017. “Οι καταστάσεις το 2017 ήταν πολύ διαφορετικές απ’ ό,τι το 2021. Αντιλαμβάνομαι την έκπληξη όλων μας, κι εγώ εξεπλάγην όπως και οι περισσότεροι από αυτήν την πρόσκληση, αλλά η στόχευση είναι πολύ συγκεκριμένη. Την “έπεσε” και στους αδελφούς Κυπρίους με σκαιό τρόπο. Είπε μάλιστα ότι θα ενεργοποιηθεί το τουρκολιβυκό παράνομο σύμφωνο και θα στείλουμε πλωτά γεωτρύπανα αλλά και σεισμικά σκάφη σε μία περιοχή που η Ελλάδα δεν έχει δικαιώματα. Δηλαδή έχει η Τουρκία δικαιώματα νοτίως της Κρήτης, χωρίς να έχει αντικείμενες ή παρακείμενες ακτές με τη Λιβύη και δεν έχει δικαιώματα η Ελλάδα. Αυτό είναι η ανάγνωση του Διεθνούς Δικαίου αλά Τούρκα” τόνισε ο κ. Φίλης και επεσήμανε τους δύο βασικούς λόγους για τους οποίους ο Ερντογάν απηύθυνε πρόσκληση στον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών. “Ο ένας είναι γιατί, είμαι απολύτως βέβαιος, ότι θέλει να περάσει κάποιο μήνυμα, αν όχι να κάνει ακόμη και πρόσκληση στον Έλληνα Πρωθυπουργό μέσω του κ. Δένδια, και ο δεύτερος είναι πως θέλει με αυτόν τον τρόπο να δείξει προς την Ευρώπη και τις ΗΠΑ -θυμίζω πως τρεις μήνες μετά την ανάληψη καθηκόντων από τον Μπάιντεν δεν έχει γίνει το τηλεφώνημα- να δείξει ένα καλό πρόσωπο. Ότι, δηλαδή, “εγώ εννοώ αυτό που λέω, και κοιτάξτε πόσο πολύ το εννοώ, έρχεται ο Έλληνας ΥΠΕΞ και χωρίς να είμαι υποχρεωμένος, είναι πέραν της διπλωματικής τακτικής αυτό, τον καλώ να τον συναντήσω και να του στείλω και ένα μήνυμα”. Έχει στο μυαλό του τη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου για να αν προλάβει να συναντηθεί με τον Κυριάκο Μητσοτάκη πριν από αυτή, οπότε να περάσει και η Σύνοδος Κορυφής του Ιουνίου για την Τουρκία με τρόπο “αβρόχοις ποσί”, χωρίς να έχει προβλήματα και εκεί”.
“Mικρό παράθυρο ευκαιρίας”
Όπως πρόσθεσε: “Η εμπειρία μας όλων αυτών των ετών δείχνει ότι μπορεί να υπάρχει σε σχέση με την Τουρκία χαρτοπόλεμος δηλώσεων και από την άλλη πράξεις. Εγώ κρατώ ότι εδώ και πέντε μήνες δεν υπάρχουν προκλήσεις όπως αυτές που είχαμε μεταξύ Αυγούστου και Νοεμβρίου και φθάσαμε σε μια οριακή κατάσταση. Κρατώ ότι η Τουρκία δεν έχει πλωτά γεωτρύπανα. Τα έχει αποσύρει – βέβαια έχει αποσυρθεί από παράνομες ενέργειες, δεν έχει κάνει κάτι το τρομερό να της βγάλει κανείς το καπέλο- πάντως υπάρχει μία ύφεση. Στην πράξη και στο πεδίο υπάρχει μία ύφεση. Όμως, είναι αρκετό αυτό για εμάς; Προφανώς και δεν είναι, αλλά για να γίνει ένα επόμενο βήμα θα πρέπει αυτή η ύφεση να διατηρηθεί για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, να έχει μια συνέπεια, να έχει μια συνέχεια, να μην είναι ανάλογα τη διάθεση του Ερντογάν ή του πώς διαβάζει τις εξελίξεις: επαναφέρω τα πλωτά γεωτρύπανα ή κάνω άλλες κινήσεις -ξαναλέω- επί του πεδίου, οι οποίες είναι επιθετικές, διεκδικητικές και αναθεωρητικές έναντι της Ελλάδας. Αλλάζει από τη σημερινή συνάντηση ή από τη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν η πολιτική της Τουρκίας; Ασφαλώς και όχι. Ωστόσο υπάρχει ένα παράθυρο ευκαιρίας, το οποίο είναι μικρό. Η οικονομία της Τουρκία είναι σε κατάσταση δοκιμασίας. Η οικονομία επηρεάζει την πολιτική κυριαρχία του Ερντογάν ο οποίος βλέπει για πρώτη φορά σε επίπεδο δημοσκοπήσεων το κόμμα του το ΑΚΡ να είναι στο 30%, ιστορικό και να χάνει από δύο υποψηφίους στις προεδρικές εκλογές, από τους δύο δημάρχους Άγκυρας και Κωνσταντινούπολης. Αυτός ο πολιτικός κλονισμός του Ερντογάν έπειτα από 19 χρόνια απόλυτης εξουσίας του δημιουργεί την ανάγκη να κάνει ανοίγματα προς τη Δύση γιατί δεν μπορεί η οικονομά του να αιμοδοτείται συνεχώς από το Κατάρ ή το Αζερμπαϊτζάν, άρα εδώ βρίσκεται ένα παράθυρο ευκαιρίας” υπογράμμισε ο κ. Φίλης που τόνισε ότι αυτήν τη στιγμή η Τουρκία βρίσκεται στις μυλόπετρες της Ρωσίας και των ΗΠΑ στο ουκρανικό.
